Het was nauwelijks te geloven: algoritmen die nog veel slimmer zijn dan álles wat we tot nu toe dankzij de Wet van Moore al dachten te kennen en kunnen. Informatica en informatietechnologie, steeds wéér laagdrempeliger. ChapGPT lijkt óns zelfs grotendeels overbodig te maken.

Sommigen spreken al over de vierde industriële revolutie die gaande is. Na de stoommachine, de massaproductie en de computer, nu het gebruik van kunstmatige intelligentie ( AI ).

Google en Microsoft schijnen achter de schermen flink ruzie gemaakt te hebben over de ethische vraag of het artefact wel losgelaten kan worden op het grote publiek. Resultaat is bekend: iedereen kan vrolijk aan de slag met chatbot ChapGPT. Snelle, goed geformuleerde antwoorden op de meest ingewikkelde soorten vragen verschijnen eenvoudig op je scherm.

En we staan pas aan het begin van deze, ietwat bizarre ontwikkeling.

Zoals veel eenvoudige arbeid verdween als gevolg van de vorige revoluties, dreigen nu ook ingewikkelde activiteiten, ja zelfs origineel denk- en onderzoekswerk overbodig te worden. Simpel als het is voor de AI om zélf met analyses en nieuwe oplossingen te komen. ChatGPT kan software analyseren en vervolgens verbeteren. Wordt humane intelligentie ondergeschikt aan artificiële intelligentie?

Op onderwijssites wordt vooral gewezen op gevaren van ChatGPT. Het valt binnen ‘niet toegestane hulpmiddelen’, is al gauw ‘fraude of plagiaat’ bij gebruik in een toets en is privacy-óvergevoelig.

In andere sectoren weet men wél raad met AI. Om een slechtziende vriend te helpen, ontwikkelden drie Antwerpse AI-ingenieurs een slimme app die verkeerslichten, bussen en trams herkent met behulp van een smartphonecamera. En in een Eindhovens restaurant wordt AI ingezet om voor en achter de schermen veel werk uit handen te gaan nemen. Gasten ontvangen en hun plaats wijzen. Maar ook bestellingen personaliseren en bijpassende personele planningen maken.

Zo zal ook het onderwijs moet leren omgaan met AI. Teksten uit ChatGPT zijn ongetwijfeld bruikbaar als lesmateriaal. Digitale geletterdheid en mediawijsheid zullen klimmen in de rangorde van vaardigheden.

Mocht ik een optimistische rector zijn van een middelbare school, ik zou vakgroepen uitdagen om bij het ontwerp van programma’s voor de komende jaren, bij elk onderdeel tenminste éénmaal de toegevoegde waarde van ChatGPT te benoemen.

Mijn allereerste opdracht zou evenwel gevoed zijn vanuit pessimisme: leer én verplicht leerlingen om héél veel goed zélf te schrijven. Laaggeletterdheid (=lezen én schrijven) is al schrikbarend hoog. ChatGPT dreigt ons te overstromen. Goed leren schrijven wordt mogelijk eenvoudigweg ‘doorgespoeld’. En dan is de ‘game’ pas écht ‘gechanged’.