Veertig jaar geleden maakte ik een studiereis dwars door de Verenigde Staten. Op uitnodiging van president Ronald Reagan bezocht ik een zestal staten. 

Met een groep Europeanen vlogen we van hot naar her: bezochten scholen, fabrieken, musea, politiebureau’s en winkelcentra. Dineerden bij particulieren, lunchten met politici en werkers in de gezondheidszorg, spraken met jongeren en namen deel aan kerkdiensten van minderheidsgroepen. In kroegen dronken we grote potten Budweiser en in malls aten we te grote biefstukken met halve liters Coca Cola. Bijna vijf weken lang een onderdompeling in een immens land, heel erg ver weg, en het voelde toch ó zo dichtbij.

Het programma waaraan ik deelnam was gericht op meer begrip en een betere verstandhouding tussen Europa en de Nieuwe Wereld. Actie werd noodzakelijk geacht door de Republikeinse Reagan-administratie. De traumatische gevolgen van de verloren oorlog in Vietnam werden in de VS breed gevoeld. Europa werd uitgenodigd om de mooie kanten van het innovatieve, vredelievende, hard werkende uitverkoren Amerikaanse volk te komen aanschouwen. De oorlog was voorbij, een toekomst van samenwerking en voorspoed lonkte.

Het werd één feest van herkenning. De Franse sfeer in Louisiana, het Britse gevoel in Oregon, de Nederlandse roots van New York, de Spaanse warmte in Californië en de Nordic lanen in New England. Een bezoek aan het WitteHuis en de stad Washington DC deed me denken aan steden als Rome en Parijs. Europa, vanwaaruit de kolonisatie ooit begon, óveral zichtbaar aanwezig.

De meeste van mijn gastheren hadden overigens geen benul van de ligging van Nederland. Ergens in Noord-Europa misschien? De verbondenheid leek ook toen al verdacht eenzijdig. Op wandkaarten werd ik geacht met een gekleurd kopspeldje aan te geven waar ik vandaan kwam, maar Europa was te klein om daarop de Lage Landen te kunnen onderscheiden. Lag in deze onzichtbaarheid al de kiem besloten om uiteindelijk definitief afscheid te nemen van de moederlanden van zeer vele import-Amerikanen?

Het Trumpisme, inmiddels door sommigen bejubeld als een frisse nieuwe stroming in de internationale politiek maakt gehakt van de eeuwenoude verbondenheid van het continent van de ongekende mogelijkheden, met het oude Europa. De pax Americana, mede gedragen vanuit een gemeenschappelijke waarde-oriëntatie rondom samenwerking en duurzame ontwikkeling is voorbij. Het wordt rücksichtlos ingeruild voor een pact Americana ,oftewel: pakken wat je grijpen kunt.  

De fijne herinnering aan mijn prachtige reis, doordrenkt met gastvrijheid zal er niet minder om worden. Eerder een aanmoediging om Amerikanen waar mogelijk te steunen in hun verzet tegen dreigende overname van hun Staten door nitwits, oligarchen, tech-miljardairs en ordinaire autocraten.

Met the men in the American street delen we immers téveel wat ons dierbaar is…..