Nooit van gehoord. Te klein om te willen bezoeken. Maar blijkbaar toch van blijvende symbolische betekenis. Één van de eerste plekken op aarde waar moderne Europese diplomatie tot ongeëvenaard succes leidde.  

Spanjaarden en Fransen, historisch gezien niet altijd boezemvrienden, delen het bestuur over een minuscuul eilandje in la Bidassoa , een rivier die de twee landen scheidt. Fazanteneiland, in het Baskisch ook wel Konpantzia genoemd. Al honderden jaren wordt er geen strijd gevoerd over de eigendomsrechten die beide landen kunnen doen gelden op het ruim anderhalve voetbalveld grote eiland. Het eigendom wordt gedeeld. Het is wat men noemt een condominium: om beurten valt het bestuurlijk zes maanden onder één van beide landen.

Verdragen werden er gesloten en koninklijke huwelijken bezegeld. Over het beheer en onderhoud van het minuscule lapje grond in het water zijn er gebalanceerde afspraken: ieder neemt de helft van álles voor zijn rekening. De diplomatieke banden tussen de twee landen zijn sterker geworden dankzij de afspraken. De afwisseling creëert een unieke dynamiek, waarbij elk land zich moet aanpassen aan de verantwoordelijkheden en verwachtingen van zijn partner.

Hoe simpel kan het zijn? Schijnbaar onoplosbare territoriale conflicten kunnen definitief worden bezegeld. Zo blijkt op het Fazanteneiland. 

Wie beweert dat er, in geval van oorlog, niet áltijd uiteindelijk een diplomatieke route gevonden moet én kan worden, heeft de historie van het Fazanteneiland onvoldoende bestudeerd. En trouwens: oorlogen worden sowieso nóóit op het slagveld beslecht. Vrede vraagt al eeuwenlang om professionele en politiek gelegitimeerde diplomatie. Uitgevonden, jawel, in het jaar 1659 op het Fazanteneiland. Door Fransen. Ere wie ere toekomt. 

KGB-agent Poetin en vastgoed-rommelaar Trump zouden er wijs aan doen om een studiereisje naar het Spaanse Irun  en het Franse Hendaye te maken, met als uitje een bezoek aan het tussengelegen riviereilandje. Er zijn geen vaste oeververbindingen. Dat scheelt qua ongewenste mobiliteit. De heren laten we op het vredeseiland totdat ze een diplomatieke oplossing hebben gevonden voor hun doel- en gewetenloze geopolitiek. Water en brood kan per helikopter aangevoerd worden.

Het grootste gevaar wat het Fazanteneiland bedreigt, is dat het  verdwijnt aangezien het eiland steeds kleiner wordt. Mocht het zover komen, laten we dan hopen dat er inmiddels elders op aarde nieuwe ‘ fazanteneilanden ‘ zijn ontstaan. Mogelijkheden genoeg. Om te beginnen op de Krim en in de Donbas, in Gaza en op de westelijke Jordaanoever. 

Er is hoop: luisteren naar de fazanten…..