Jos van Kemenade, bevlogen onderwijsminister in de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Zijn grote wens: uitstel van studie- en beroepskeuze voor elfjarigen. Het werd tijd. Vele andere Europese landen gingen ons voor. Gelijke kansen voor álle jongelui. In het hele land hield de minister vlammende betogen. En vond veel weerklank. Behalve in de politiek. 

Inmiddels zijn we 50 jaar verder. En nauwelijks iets opgeschoten met de verbetering van de aansluiting basis – middelbaar onderwijs. Ministers kwamen en gingen. Met steeds andere lapmiddelen werd gepoogd om de overgang te verbeteren.

Het VMBO werd in elkaar gestoken en gepositioneerd als dè voorbereiding op het MBO. Die beroepsopleidingen vormen immers de kurk waarop de BV Nederland dagelijks blijft draaien. Maar daarvan is onderwijspolitiek Den Haag zich onvoldoende bewust. Passende toeleiding naar het beroepsonderwijs zónder fuikwerking in de eerste jaren van het voortgezet onderwijs, daarvoor is ‘den Haag’ na van Kemenade nooit meer gehoor gevonden.

En de ‘standenschool’ bleef.

Landelijk onderwijsbeleid lijkt op een pruttelmachine. Af en toe even aanzetten, opwarmen en vlug weer uit.

De trend naar méér algemeen voortgezet onderwijs zet inmiddels onverdroten voort. In sommige regio’s krijgt 70% van de schoolverlaters het advies om vooral een havo/vwo school te zoeken. We worden blijkbaar nog steeds ‘slimmer’. Met z’n allen naar HBO en universiteit.

Met dank aan de doorstroomtoets, de laatste geniale politieke vondst. Niks écht vernieuwen, maar ten behoeve van de Bühne en de ‘markt’ nieuwe etiketten plakken.   

De PO-raad, branche-organisatie voor het basisonderwijs, waarschuwde jaren geleden al voor de invoering van een dergelijke toets, beducht als men was voor al te veel commerciële vervuiling van het overgangsproces. 

Het ziet er niet naar uit dat de politiek op korte termijn een verplichte brede brugperiode introduceert. Waar álle elfjarigen heen kunnen, zonder hun onderwijscarrière voortijdig te verpesten. Met die treurige wetenschap in het achterhoofd is het wijs om de overgang zo simpel mogelijk te maken.

Mijn suggestie is dat voortaan de basisschool een bindend advies uitbrengt dat door de VO-school met nagenoeg gesloten ogen gevolgd wordt. Kwestie van onderling professioneel vertrouwen. Één verplichte, van overheidswege vastgestelde toets, wordt bij álle aanstaande brugwuppen afgenomen. Doorstroom relevante domeinen worden getoetst: rekenen en Nederlands. Ter  ondersteuning van het advies van de basisschool.

Geen basisschool zal zich te buiten gaan aan al te frivole advisering, beducht voor aantasting van eer en goede naam. Stel immers dat hún schoolverlaters in het vervolgonderwijs wat al te vaak blijken de nominale verblijfsduur te overschrijden.

Simpel, toch…? Jos van Kemenade zou er per ommegaande mee akkoord zijn gegaan. Al was het maar om énige voortgang te boeken in het dossier rondom een naadloze aansluiting. Een ononderbroken schoolloopbaan voor élke leerling. Dat gold vijftig jaar geleden al, en vandaag is dat niet anders. Integendeel.